1. ಪೀಠಿಕೆ
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರದ ಸಾಧನೆಗಳು: ಭಾರತವು 1947ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜವಿಕಾಸದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದ ನಂತರ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದು, ತನ್ನ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯ ಹಾದಿಯ ಮೇಲೆ ಸಾಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರದ ಸಾಧನೆಗಳು, ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು, ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಸಂಕಟವನ್ನು ಕೊಡುವಂತೆ ಇವೆ. ಈ ಪ್ರಬಂಧವು ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಾಧನೆಯ ನಂತರ ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ಈ ಸಾಧನೆಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.
2. ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ
2.1 ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ
1950-60ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ‘ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ’ ಎಂಬ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು, ಇದು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿನ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ನದಿಗಳು, ಪ್ರದೇಶೀಯ ಯೋಜನೆಗಳು, ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಕೃಷಿ ತಂತ್ರಗಳು ಶ್ರೇಣೀಬದ್ಧಗೊಂಡವು. ನವೆಂಬರ್ 1960ರಲ್ಲಿ ಪಿಎಫ್‌ಪಿ (ಪ್ರವೀಣ ತಂತ್ರಜ್ಞ) ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಡೆದವು.
ಉದಾಹರಣೆ: 1960-70ರ ನಡುವೆ, ಭಾರತವು ಜೋಳ, ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು.
2.2 ನೀರು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ
ಭಾರತವು ದೊಡ್ಡ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾ, ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವೇಗಮಾಡಿತು. ‘ಭದ್ರಾ’, ‘ಭದ್ರಾ’, ‘ದಾಮೋದುರ್’, ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನದಿಯ ಯೋಜನೆಗಳು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಭಾರತವು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ.
| ಕ್ರ.ಸಂ. | ವಿಷಯ | ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು | ಉದಾಹರಣೆಗಳು |
|---|---|---|---|
| 1 | ನೀರು ಸಂರಕ್ಷಣೆ | ||
| 1.1 | ಬಾರ್ಜ್ ನಿರ್ಮಾಣ | ನದಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ವಾ೯ನ ಕಾಳಗು ಸೇರಿಸುವ ಬಾರ್ಜ್ ನಿರ್ಮಾಣ | ‘ಭದ್ರಾ’ ಜಲಾಶಯ, ‘ಭದ್ರಾ’ ನದಿಯ ಯೋಜನೆ |
| 1.2 | ಮಳೆಯ ಜಮಾ ಮಾಡಿ | ಮಳೆಯ ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ‘ರೇನ್‌ವಾಟರ್ ಹರಾವೆಸ್ಟ್’ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಳಕೆ | ‘ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ’ ಬೃಹತ್ ರೈನ್‌ಹಾರ್ವೆಸ್ಟ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ |
| 1.3 | ಆಶ್ರಯ ನಿರ್ಮಾಣ | ನೀರಿನ ಶ್ರೇಣೀಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಟ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಜಲಾಶಯ, ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣೀಬದ್ಧದ ಕಡೆ ಜಲ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಯೋಜನೆಗಳು | ‘ಕೋಡಗು’ ಟ್ಯಾಂಕ್, ‘ಕೋಮರ್’ ಮತ್ತು ‘ಇಳಕ’ ಜಲಾಶಯ |
| 1.4 | ಜಲ ಪರಿವರ್ತನೆ | ನೀರಿನ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯ ಪರಿವರ್ತನೆ | ‘ಜಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಭಿಯಾನ’, ‘ಜಲ ನಿರ್ವಹಣಾ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು’ |
| 1.5 | ಅತ್ಯಂತ ನೀರಿನ ಬಳಸುವಿಕೆ | ನೀರಿನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ನಿಷ್ಕರ್ಷಿಸುವುದು | ‘ಇರ್ರಿಗೇಶನ್ ನೇರವಾಯನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ’, ‘ಫಾರ್ಮ್-ಬೇಸ್ಡ್’ ನೀರಿನ ನೀರಾವರಿ |
| ಕ್ರ.ಸಂ. | ವಿಷಯ | ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು | ಉದಾಹರಣೆಗಳು |
|---|---|---|---|
| 2 | ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ | ||
| 2.1 | ಹೈಡ್ರೋಪವರ್ | ನದಿಗಳ ಮತ್ತು ಜಲಾಶಯಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ | ‘ಭದ್ರಾ’, ‘ದಾಮೋದುರ್’ ಜಲಶಕ್ತಿ ಯೋಜನೆಗಳು |
| 2.2 | ಸೂರ್ಯಶಕ್ತಿ | ಸೂರ್ಯ ಕಿರಣಗಳಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಸೋಲಾರ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ | ‘ನಕ್ಷತ್ರ ಸೆಲ್ಸ್’ 1 ಮೆಗಾವಾಟ್ ಸೌಲಭ್ಯ, ‘ಜ್ಞಾನಾಶ್ರೀ’ ಸೋಲಾರ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್ |
| 2.3 | ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ | ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಪರಮಾಣು ವೇದಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು | ‘ಕದ್ತ್ರಾ’ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಕೇಂದ್ರ, ‘ಮಾಪು’ ಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರ |
| 2.4 | ಬಯೋಮಾಸ್ ಶಕ್ತಿ | ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಿಂದ, ಬಯೋಮಾಸ್ ಮತ್ತು ಖರ್ಚು-ನೀರು ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ ಶಕ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ | ‘ಮುಂಬೈ’ ಬಯೋಮಾಸ್ ಶಕ್ತಿ ಘಟಕ, ‘ತಮಿಳುನಾಡು’ 10 ಮೆಗಾವಾಟ್ ಘಟಕ |
| 2.5 | ಕೋಲ್ ಶಕ್ತಿ | ಕಬ್ಬು ಇಂಧನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ | ‘ಗೋವಾ’, ‘ಜಾರ್ಖಂಡ್’ ಕೋಲ್ನ ಶಕ್ತಿ ಘಟಕಗಳು |
ಉದಾಹರಣೆ: 1970ರಲ್ಲಿ, ‘ಭದ್ರಾ’ ಜಲಶಕ್ತಿ ಯೋಜನೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯು 40,000 ಕಿಲೋವಾಟ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.
2.3 ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳು
1980-90ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಲಿಬರಲೈಸೇಷನ್ (Liberation) ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು, ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು. ‘ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣಾ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಉದ್ಯಮಗಳು, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣಾ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಯಿತು.
ಉದಾಹರಣೆ: 1991ರಲ್ಲಿ ನಾಗರಾಜನ್ ಕಾಮತ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು, ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕಗೊಳಿಸಿತು.
3. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಧನೆಗಳು
3.1 ಮೂಲಭೂತ ಶಿಕ್ಷಣವು
ಭಾರತವು ವಿದ್ಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿತು, ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ‘ಜ್ಞಾನ ಯೋಗಿ’ ಯೋಜನೆಯು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕುಗಳು ಯೋಜನೆಯು ಮೂಲಭೂತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2009ರಲ್ಲಿ ‘ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣ ಹಕ್ಕು’ ಕಾಯ್ದೆ (Right of Children to Free and Compulsory Education Act) ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಬಳಿಕ, ಭಾರತದ ಮಕ್ಕಳ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.
3.2 ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸುಧಾರಣೆಗಳು
ಆರೋಗ್ಯದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ವಿವಿಧ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದು, ಪ್ರಮುಖ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು, ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ಐಸಿಡಿ’ (Integrated Child Development Services) ಮತ್ತು ‘ಆರೋಗ್ಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಯೋಜನೆ’ಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡಿವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 1970ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು, ಮಕ್ಕಳ ಶ್ರೇಣಿಯ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತವೆ.
3.3 ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ
ದೇಶದೊಳಗಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ, ಸರ್ಕಾರವು ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಲವಾರು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ‘ಆಯುಷ್’ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ‘ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ರೂರ್ಅಲ್ ಎಂಪ್ಲಾಯ್ಮೆಂಟ್ ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಅಕ್ಟ್’ (MGNREGA) ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2005ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ ನೀಡುವ ಯೋಜನೆಯು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯದ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ.
4. ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಧನೆಗಳು
4.1 ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (IT)
ಭಾರತವು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ, ಮತ್ತು ‘ಬಂಗಲೋರ್’ ಮತ್ತು ‘ಹೈದ್ರಾಬಾದ್’ ಇತ್ಯಾದಿ ನಗರಗಳು ಐಟಿ ಹಬ್‌ಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ‘ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್’ ಮತ್ತು ‘ಡಿಜಿಟಲ್ ಸೇವೆಗಳು’ ಉದ್ಯಮಗಳು ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2000ರಲ್ಲಿ, ‘ಇನ್‌ಫೋಸಿಸ್’ ಮತ್ತು ‘ಟಾಟಾ ಕಾನ್ಸಲ್ಟೆನ್ಸಿ ಸರ್ವಿಸಸ್’ (TCS) ಜಾಗತಿಕ ಐಟಿ ಕಂಪನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯೊಂದಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.
4.2 ಅಂತರಿಕ್ಷ ಸಂಶೋಧನೆ
ಭಾರತವು ಅಂತರಿಕ್ಷ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ, ‘ಐಸ್ರೋ’ (ISRO) ಮೂಲಕ ನಾವಿಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಪುನಾವೃತ್ತ ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಚಂಡ್ರಯಾನ್’ ಮತ್ತು ‘ಮಂಗಲ್‌ಯಾನ್’ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಯೋಜನೆಗಳು ಕೈಗೊಂಡವು.
ಉದಾಹರಣೆ: 2013ರಲ್ಲಿ, ‘ಮಂಗಲ್‌ಯಾನ್’ (Mangalyaan) ಮಂಗಳಗ್ರಹದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ ಮೊದಲ ದೇಶದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
4.3 ಮೆಡಿಕಲ್ ವಿಜ್ಞಾನ
ಮೆಡಿಕಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಪಯೋಜನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧನೆಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದೆ. ‘ಆಯುಷ್’ ಮತ್ತು ‘ಆಯುರ್ವೇದ’ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಸಾಧನೆಗಳಾಗಿವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2017ರಲ್ಲಿ, ‘ದೇಶೀಯ ಫಾರ್ಮಾಸುಟಿಕಲ್’ ಕಂಪನಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಕೀಟೋ ಸೊಂಟೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದಾಗಿದೆ.
5. ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
5.1 ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಸುಧಾರಣೆಗಳು
ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಗಳು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದವು. ‘ಬೇಟಿ ಪಠಾವೋ’ (Beti Bachao Beti Padhao) ಮತ್ತು ‘ಮಹಿಳಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ’ಗಳು ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2015ರಲ್ಲಿ, ‘ಬೇಟಿ ಪಠಾವೋ’ ಯೋಜನೆಯು ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಜಾತಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಾನತೆ ಯಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು.
5.2 ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ
ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆಯೇ, ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ ವಸತಿ ಮತ್ತು ಯತ್ನವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ‘ಸ್ಟಾರ್ಟ್-ಅಪ್ ಇಂಡಿಯಾ’ ಯೋಜನೆಯು ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ: 2016ರಲ್ಲಿ, ‘ಸ್ಟಾರ್ಟ್-ಅಪ್ ಇಂಡಿಯಾ’ ಯೋಜನೆಯು 10,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು.
6. ತೀರ್ಮಾನ
ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಾಧನೆಯ ನಂತರ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದು, ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೆಲ್ಲಾ ಸವಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅಗತ್ಯಗಳಿವೆ. ದೇಶವು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ.